Khi bị tai nạn xe cộ điều đầu tiên bạn nên làm là gì?

        Khi bạn chẳng may bị tai nạn xe cộ vì sự bất cẩn của người khác, việc duy trì và lưu giữ bằng chứng về thiệt hại vật chất cũng như thương tích sẽ có lợi cho bạn sau này, nếu bạn muốn khởi tố để đòi bồi thường thiệt hại. Điều quan trọng là bạn nên duy trì và lưu giữ bằng chứng càng sớm càng tốt, vì nếu để quá lâu trí nhớ sẽ bị phai mờ hoặc những dữ kiện quan trọng sẽ bị bỏ sót hay khó có thể kiểm chứng.

       Sau đây là những điều bạn nên làm khi bị tai nạn xe cộ :

      1. Kiểm soát xem bạn có mang dây an toàn ( seat belt ) không ?

      2. Nếu trong xe của bạn có người bị thương, bạn nên gọi cấp cứu ngay

      3. Gọi cho cảnh sát để lập biên bản, nếu tình trạng sức khỏe cho phép bạn nên rời nơi xảy ra tai nạn trước khi cảnh sát đến. Nên cẩn thận nếu tai nạn xảy ra ở nơi hoang vắng, để tránh trường hợp bị cướp giật.

      4. Lấy số xe tất cả những xe có liên hệ đến vụ đụng xe, cùng với tên, địa chỉ, bằng lái, số phone, bảo hiểm của họ.

      5. Nếu những xe khác có chở người, bạn cũng nên lấy bằng lái và bảo hiểm của những người này luôn.

      6. Nếu được, nên lấy tên, địa chỉ, số phone của những người có thể làm chứng cho bạn, và ghi xuống những điều  họ thấy, để sau này luật sư của bạn có thể liên lạc với họ được.

      7. Cho đối phương biết tên, số bằng lái, bảo hiểm xe của bạn.

      8. Nếu có thể bạn nên chụp hình tất cả những xe, thương tích của những người liên hệ đến tai nạn, cùng những thiệt hại.

      9. Tham khảo với luật sư về trường hợp của bạn.

      10. Liên lạc với bảo hiểm của bạn để báo cho họ biết về tai nạn và thương tích của bạn.

      11. Ghi lại những chi tiết như thời gian, địa điểm, thời tiết tai nạn xảy ra thế nào, có những ai liên hệ, tình trạng sức khỏe và tinh thần của bạn và những người đi cùng trong xe khi xảy ra tai  nạn và cả sau đó.

      12. Ghi lại những nhà thương, bác sĩ trị liệu, bác sĩ tâm thần, ....mà bạn đi chữa bệnh, cùng những chi phí chữa trị, và những thiệt hại khác, như số ngày bạn phải nghỉ làm, chi phí mướn xe, sửa xe...gây ra bởi tai nạn.

      Những điều bạn không nên làm khi bạn bị tai nạn xe cộ :

      1. Không nên dời xe của bạn sau khi xẩy ra tai nạn, trừ trường hợp có thể gây nguy hiểm.

      2. Không nên rời khỏi nơi xe bị đụng trước khi cảnh sát đến.

      3. Không nên nhận lỗi hay xin lỗi bên kia, hoặc bàn cãi xem lỗi về phần ai ?

      4. Không nên vất bỏ những đồ vật có thể dùng làm bằng chứng như giấy tờ biên nhận, hay quần áo dính máu.

      5. Không nên thỏa thuận bồi thường ( seltlement ) với bên kia trước khi tham khảo với luật sư của bạn.

      Nếu tôi muốn kiện tụng thì tôi có thời gian bao lâu để kiện ?

       Theo luật của Cali. khi bạn bị tai nạn ( personal injury ) và bạn muốn kiện thì bạn phải khởi đơn tố tụng (  file a claim ) trong vòng hai năm kể từ ngày bị tai nạn. Trong trường hợp bạn muốn  kiện những cơ quan công cộng ( public entity ) thì bạn phải khởi tố trong vòng 6 tháng. Ngoài ra, nếu bạn muốn kiện những cơ quan chính phủ thuộc thành phố, tiểu bang hay những cơ quan chính quyền thuộc thành phố, tiểu bang hay những cơ quan chính quyền khác thì điều kiện tố tụng sẽ thuộc về luật của chính quyền tiểu bang ( California Goverment Code ). Trong những trường hợp này, có thể những cơ quan đó sẽ được hưởng quyền miễn tố ( statutory immunities ) . Vì vậy, bạn nên tham khảo với luật sư.

       Người đụng xe tôi không có bảo hiểm :
 
       Nhưng tôi có mua bảo hiểm cho Uninsured Motorist, vậy nếu bảo hiểm của tôi đền cho tôi thì tôi có bị tăng tiền bảo hiểm không ?

      Không. Hãng bảo hiểm không được tăng tiền bảo hiểm sau khi bồi thường cho bạn về Uninsured Motorist.

      Chồng tôi lái xe và bị thiệt mạng trong tai nạn xe cộ : 

      Vậy tôi có được quyền kiện không ?

      Có. Nếu tai nạn xe cộ gây tử thương ( wrongful death ), thì người phối ngẫu, cha mẹ hay con cái của nạn nhân có quyền kiện để đòi bồi thường.

       Nếu tôi bị thương tích vì lỗi của người khác, thì tôi sẽ được bồi thường những gì ?
  
Luật của tiểu bang California cho bạn được đòi bồi thường trong nhiều lãnh vực khác nhau.

       1. Đau đớn về thể xác và tinh thần ( Physical pain and mental anguish ). Sự đau đớn này được bao gồm cả đau đớn trong thời gian chữa trị và tương lai, gây bởi tai nạn. Trong nhiều trường hợp, sự thiệt hại này còn nhiều hơn là tổn phí chữa trị hay thời gian nghỉ việc.

       2. Tiền tổn phí chữa trị : Số tiền này được bao gồm tất cả phí tổn nhà thương, bác sĩ vật lý, mổ xẻ, quang tuyến, thuốc men, y tá, vật dụng y tế trong lúc chữa trị và những tổn phí mà bạn phải chịu trong tương lai.

       3. Tiền lương bị mất khi nghỉ việc để điều trị : Số tiền này gồm có tiền lương căn bản, tiền huê hồng, tiền thưởng và các quyền lợi khác mà bạn đáng lẽ được hưởng nếu không bị tai naạ. Ngoài ra bạn sẽ được bồi thường nếu tai nạn làm mất hay giảm đi khả năng làm việc của bạn.

      4.Nếu tai nạn gây ra tàn phế, bạn sẽ được bồi thường về sự tàn phế song song với sự buồn tủi vì sự tàn phế của bạn.

      5. Nếu tai nạn gây ra thiệt mạng, vợ chồng, cha mẹ, con cái, của nạn nhân sẽ được bồi thường về  thiệt kinh tế ( economic loss ) cũng như tinh thần ( mental anguish, emotional & suffering,loss of society and compaionship).

      6. Nếu tai nạn làm ảnh hưởng đến cuộc sống hôn nhân ( loss of consortium )

       Ngoài ra, nếu tai nạn gây ra bởi người lái phạm tội bất cẩn ( criminal negligence ) chẳng hạn như lái xe khi say rượu hay sử dụng ma túy,thì ngoài những thiệt hại kể trên, bạn có thể đòi bồi thường, bạn có thể đòi bồi thường để trừng phạt người có lỗi ( punitive damage  ).

                                                     Theo Luật sư Trần Khánh Hưng